پمپهای گریز از مرکز پرکاربردترین پمپ برای انتقال آب هستند، که به کمک شکل خاص پروانههای سانتریفیوژ، انرژی الکتریکی الکتروموتور را به انرژی سانتریفیوژ تبدیل کرده و با این نیروی ایجاد شده اقدام به جابجایی سیال میکنند.تقریبا تمامی پمپهایی که در میان ما رایج است و میشناسیم از نوع سانتریفیوژ هستند، از جمله: پمپهای آب خانگی، پمپهای طبقاتی، پمپهای کفکش، لجنکش و…
پمپ های سانتریفیوژی پرکاربردترین نوع پمپ آبی در صنعت هستند. به طور متوسط ۷۵ درصد پمپهای به کار رونده در صنعت از نوع سانتریفیوژ هستند. از آنجا که این پمپها همواره مقدار مشخصی از دبی آب را در یک فشار ثابت و در هر موقعیتی تأمین می کنند، پمپهای ایده آلی به شمار می آیند.
این پمپ ها بر اساس تئوری نیروی گریز از مرکز کار می کنند. وقتی پرهی پمپ درون محفظه دوران میکند، سیال را از مرکز به بیرون هل میدهد. وقتی سیال از مرکز به بیرون هل داده میشود، سیال جایگزین تحت فشار اتمسفر یا فشارهای مصنوعی و بالاتر به سمت مرکز کشیده می شود. سیالی که به بیرون هل داده شده، از طریق مسیر خروجی تخلیه می شود. این سیال فشاری خواهد داشت که مقدار آن را می توان به وسیله گام پروانه پمپ و نیز سرعت دورانی آن محاسبه کرد. همان طور که اشاره شد، این پمپ ها دو عضو اصلی دارند، بدنه و پروانه.
پمپهای سانترفیوژ، پمپهایی هستند که برای پمپاژ سیالات با ویسکوزیته کم، با نرخ جریان بالا (دبی زیاد) مناسبند، و برای کاربریهایی که نیاز به انتقال حجم زیادی از سیال را دارد ایدهآلاند.این سری پمپها معمولا برای انتقال آب به کار میروند اما گاهی اوقات برای سوختهای رقیق و مواد شیمیایی با ویسکوزیته کم هم کاربرد دارند.
مزایا:
مکان ایجاد جریانی هموار و یکنواخت.
|
تنوع زیاد در نوع پروانه.
|
قابل استفاده برای کاربریهای مختلف.
|
جمع و جور.
|
قیمت مناسب.
|
نصب و راه اندازی آسان.
|
معایب:
فشار ایجاد شده تحت تاثیر ارتفاع است.
|
با افزایش ارتفاع افت فشار داریم.
|
پمپ و لولهها باید از آب پر باشد.
|
نیازمند به آب بندی.
|
عدم توانایی برای ایجاد هِد و دبیهای خیلی بالا.
|
قیمت بالا در مدلهایی با فشار تولیدی بالا (طبقاتی).
|
انواع پمپهای سانتریفیوژ (گریز از مرکز):
این پمپ ها بر اساس طراحی پروانه ها و تعداد پروانه ها کلاسبندی می شوند. یک پمپ چند مرحلهای بیشتر از یک پروانه دارد. یک پمپ دو مرحله ای دو پروانه دارد. یک پمپ دو مرحله ای اثر یکسانی، همچون دوپمپ یک مرحله ای که به صورت سری میباشد، دارند. خروجی پمپ اول وارد پمپ دوم می گردد.یک پمپ چند مرحلهای دارای دو یا چند پروانه که روی یک شافت نصب شدهاند، میباشد. دبی در خروجی پروانه دوم بیشتر از دبی خروجی در پروانه اول است. زیاد شدن تعداد پروانهها دبی خروجی نهایی را بالا میبرد.
(Radial Flow Pump)۱. پمپ جریان شعاعی
در این پمپ فشار ایجاد شده به سیال تنها از طریق نیروی سانتریفیوژ تامین میشود و معمولا سیال از طریق توپی، وارد محفظه پروانه میشود و بصورت شعاعی به بیرون از پمپ جریان میابد.
(Mixed Flow Pump) ۲. پمپ جریان مختلط
در این پمپها جریان ایجاد شده بیشتر از طریق نیروی سانتریفیوژ بوده و مقداری از آن هم از طریق نیروی ایجاد شده توسط تیغهها ایجاد میشود و تخلیه به صورت شعاعی و محوری صورت میگیرد.
(Axial Flow Pump) ۳. پمپ جریان محوری
پمپهای این دسته که پمپهای ملخی نیز نامیده میشوند، بیشترین نیرو را از طریق تیغهها اعمال میکند که این سری بیشتر برای تولید دبی های بالاتر به کار میروند.
(Axial)۴. پمپ خطی یا جریان محوری
در پمپهای خطی، سیال در همان راستایی که وارد پمپ میشود، در همان امتداد نیز خارج میشود و تغییر جهت نمیدهد. این سری پمپها با داشتن پروانه باز تنها برای ایجاد دبی بالا در هِدهای پایین مناسبند، مانند مصارف کشاورزی برای پمپ کردن آب رودخانه به سمت مزارع.
(Reciprocating) پمپ رفت و برگشتی
در این پمپها نیروی مورد نیاز برای ایجاد فشار در سیال را یک پیستون ایجاد میکند که با حرکت به عقب و ایجاد مکش موجب کشیدهشدن آب به درون سیلند میشود و سپس با برگشت آب را به بیرون پمپاژ میکند.
(Plunger Pump) ۱. پمپ پیستونی شناور
این سری پمپها کارکردی مشابه پیستون ماشین دارند و میتوانند فشارهای بالایی را ایجاد کنند اما نیاز به روغنکاری دائم دارند.
(Diaphragm Pump) ۲. پمپ دیافراگمی
این مدل هم مشابه پمپهای پیستونی است با این تفاوت که بجای پیستون، با جلو و عقب رفتن یک دیافراگم (غشاء پلاستیکی) سیال منتقل میشود.
(Rotary) ۳. پمپ دورانی
(Gear Pump) ۴. پمپ دندهای
این پمپها به کمک چرخ دنده و حرکت آنها موجب انتقال سیالات میشوند.
(Lobe Pump) ۵. پمپ لوب
در این پمپها به دلیل مقاومت بالا و بهداشتی بودن در مصارف شیمی، داروسازی، بیوتکنولوژی و… کاربرد فراوانی دارند.
(Vane Pump) ۶. پمپ پرهای
در این سری پمپها نیروی جابجایی مثبت توسط پرهها ایجاد میشود، که در مصارف فشار بالا و سیستمهای سوپرفشار کاربرد دارند.
(Progressive Cavity Pump) ۷. پمپ پیش رونده خلاء
این پمپها به وسیله حفرههایی که روی یک روتور مارپیچ قرار دارند، سیال را بصورت پیشبردی انتقال میدهند، و برای اندازهگیری مایعات و پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا مناسب میباشند.
(Peristaltic pumps) ۸. پمپ پیش رس
در این مدل با به گردش در افتادن چرخها، و ایجاد مکش، سیال را به داخل پمپ کشیده و به دلیل کوچکتر بودن خروجی پمپ، سیال با شدت بیشتری به بیرون رانده میشود.
(Screw Pump) ۹. پمپ پیچوار یا اسکرو
پمپ پیچی مدلی از پمپ جابجایی مثبت است که با استفاده از یک تا چند پیچ سیال را در امتداد محور جابجا میکند. این روش، از زمان قدیم برای صنایع کاربردی، آبیاری، کشاورزی و… مورد استفاده قرار می گرفته است.